Commons Lab contributed to the digital Summerschool The Sustainable City 2022. We gave a lecture about urban food commons, governing the urban food chain as a common.

Abstract

Our urban food system is broken. In Antwerp children are coming to school with empty lunch boxes. At the same time, the number of obese people is increasing. Our current food logistics led to adverse climate effects and bullshit jobs. A great amount of the food gets wasted. Food has evolved from a local resource to a national asset and then to a transnational hyper-capitalistic commodity​. A product with the main purpose to be sold by the producer and through various middlemen be bought by the end user, the consumer​. Farmers (out of necessity) produce food more and more as mass products but do not get fair prices and are now encountering limits in their growth (cf. legislation on nitrogen emissions). Human beings can eat food as long as they have money to buy it or means and knowledge to produce it. But we have lost a lot of the knowledge of local food production and food processing. We lost the tradition of sharing food. We see food as anything but a common. For this presentation, we focus specifically on the food case to study how the idea of the commons can contribute to a sustainable city where social justice and engagement are central.

As Commons Lab, we are searching for a sustainable and socially fair transition pathway out of this ‘crisis’. This quest starts with exploring the normative values of food. We reframe food as a common to determine transition trajectories and food policy beliefs. Food as a local resource, that we can produce, share, process, distribute, consume together. As citizens, as a community, we can set up, maintain, and govern another food chain.

Commons transition starts with small scale food commons experiments. We develop new communities, knowledge, insights. We try to assembly commoners, their knowledge, and networks into a local food council. Together with local government, local entrepreneurs, local knowledge institutions. To set up a local food strategy, to govern the urban food system as a common.  Food as a common seems to be a relevant framework, also for active citizens.

Free Download presentation

Als Commons Lab worden we vaak gevraagd om ‘burgerparticipatie’ trajecten mee te begeleiden. We hebben heel wat expertise terzake in huis. En we zijn overtuigd van het belang van dialoog en samenwerking tussen alle mogelijke actoren in de samenleving. Maar we willen niet zomaar ‘burgerparticipatie trajecten’ mee opzetten en begeleiden. Om dat duidelijk te maken is het interessant om het werk van Sherry Arnstein te bekijken. Zij is de dame die de ondertussen alom gekende ‘participatieladder’ heeft uitgevonden.

Hoewel Sherry Arnstein heel even werkte als sociaal werker in San Francisco, was ze oorspronkelijk opgeleid als leerkracht lichamelijke opvoeding. Ze beëindigde haar loopbaan in de gezondheidzorg met bijna een decennium leiding geven aan de American association of colleges of osteopathic medicine.
Belangrijk voor sociaal werk is dat ze in de jaren zestig van vorige eeuw een tijd werkte voor het ministerie van gezondheid, onderwijs en welzijn in de USA. In 1969 publiceerde ze dan het artikel waarvoor ze nog steeds herinnerd en gerespecteerd wordt: A ladder of citizen participation.

Ze schreef haar artikel in de periode dat ze werkte als manager van onderzoek naar samenlevingsopbouw voor The Commons, een non-profit organisatie. Het bouwde verder op haar eerdere ervaringen als adviseur burgerparticipatie voor het ministerie van huisvesting en stedelijke ontwikkeling onder het presidentschap van Lyndon Johnson. Arnstein trachtte een typologie te beschrijven van burgerparticipatie en wilde dat het uitdagend beschreven was. Er was te veel retoriek rondom burgerparticipatie, te veel misleidende holle woorden.

“Als uitgangspunt stelde ze burgerparticipatie gelijk met burgermacht: als participatie niet resulteert in een andere machtsverdeling tussen wie heeft en wie niet heeft, is het geen echte participatie. ”

En dat was precies wat er aan de hand was in die tijd, aldus Arnstein. Het artikel omvat verder een omschrijving van een ladder van burgerparticipatie, waarop acht treden onderscheiden worden. Elke trede hoger betekent meer participatie van de burger, en dus meer macht. Om dat duidelijk te maken werden de twee laagste sporten op de ladder (manipulatie en therapie) omschreven als non-participatie, als niet-deelname. Zelfs de volgende drie sporten (informeren, consulteren en verzoening) zijn niet echt participatie en worden daarom omschreven als schijnbewegingen. Het is enkel op de twee hoogste sporten van de ladder (gedelegeerde macht en burgerbestuur) dat we met ‘the real thing’ te maken hebben, met ‘echte burgerparticipatie’. Als wij als Commons Lab willen gaan experimenteren met ‘burgerparticipatie’, dan is het tot op deze ladders dat we samen willen klimmen.

In de decennia sinds Arnstein’s artikel is er in de sociale wetenschappen keer op keer gewezen op de problematische non-participatie van bepaalde segmenten van de samenleving in het democratische proces. Dergelijke studies maken duidelijk dat participatie erg ongelijk verdeeld is over de bevolking en dat dit niet alleen problematisch is voor de niet-participerende burgers, maar ook voor de samenleving als geheel. Het gedachtegoed van de participatieladder is veelvuldig gebruikt en aangepast.

Het artikel van Arnstein verscheen oorspronkelijk in het Journal of the American Institute of Planners maar is sindsdien tientallen keren opnieuw gepubliceerd en vertaald. Er zijn weinig publicaties en debatten over burgerparticipatie die er niet naar verwijzen en/of door beïnvloed zijn. Dit heeft niet alleen geleid tot vele variaties van de oorspronkelijke figuur van de ladder van burgerparticipatie, maar ook tot suggesties voor wijzigingen en aanvullingen.

Hat oorspronkelijke artikel kan je hier downloaden.

Bron: Sherry R. Arnstein’s “A Ladder of Citizen Participation,” Journal of the American Planning Association, Vol. 35, No. 4, July 1969, pp. 216-224.

Wat hebben commons met de Kerk te maken? Welke rol kan de Kerk opnemen om bij te dragen aan een duurzame, eerlijke en leefbare samenleving? Hoe kan de Kerk mensen en buurten verbinden rond duurzaamheid en zorg voor ‘de schepping’. Hierover gingen Lea Verstricht en Jan Caljon (Bisdom  Antwerpen) in gesprek met Koen Wynants (Commons Lab), voor het diocesane magazine ‘Relevant’ van het Bisdom Antwerpen. Het interview vond plaats in de ‘chilltuin’ van burgercollectief Fundament 2060 vzw. Een burgercollectief dat mee instaat voor het gebruik/beheer van de Sint-Amanduskerk in Antwerpen-Noord. Zij dromen om van de Sint-Amanduskerk in Antwerpen-Noord opnieuw ‘gemeengoed’ te maken.

Zes jaar terug vroeg paus Franciscus, in ‘Laudato Si’, om dringend een antwoord te bieden op de ecologische en sociale crisis die wereldwijd toeslaat. Zijn encycliek, gericht aan alle mensen, kreeg als ondertitel ‘Over de zorg voor het gemeenschappelijke huis’. De ‘groene encycliek’ wordt ze wel eens genoemd. Hoewel de publicatie ondertussen al meer aandacht kreeg dan welke encycliek ooit, wordt maar langzaam gevolg gegeven aan de oproep. Komt dat omdat het een totaal andere levenswijze, een ecologische bekering, van ons vraagt? En maakt net dat haar juist zo aantrekkelijk, ook bij mensen die zich al lang van de Kerk hadden afgekeerd?

“We leven en werken nu eenmaal op dezelfde planeet, en de toestand ervan, vandaag en morgen, belangt ons allen aan”

— Lea Verstricht

Het volledige artikel kan je lezen in het zomernummer van Relevant, maar ook via deze link. Je kan de Sint-Amanduskerk en het burgercollectief Fundament 2060 vzw ontmoeten tijdens Open Monumentendag op zondag 11 september. Meer info hierover via deze website: 21 Fundament 2060 – Sint-Amanduskerk - Open Monumentendag 2022 (antwerpen.be)

Abonneren op ‘Relevant kan via abonnementen.relevant@kerknet.be. Info op www.relevant-bisdomantwerpen.be.
Een abonnement kost 20 euro. Een los nummer kost 5 euro.
Info op 03 202 84 30.

Omrijk was een experiment van 48u met 50 veranderaars. Zij werkten van 24 tot 26 juni 2022 samen rond het goede leven binnen de grenzen van mens en planeet. Het was een moment om te verbinden en te helen. En een unieke plek om ervaringen, kennis en inspiratie uit te wisselen. Wat daaruit kwam, kreeg meteen een eerste neerslag in de Omrijk gazet. 

IN DIALOOG 

Stijn Wens realiseerde de Omrijk gazet. Als vormgever en activist zet Stijn zich in Antwerpen in voor een revival van wijkkrantjes. Die zijn een manier om dialoog en verbondenheid te stimuleren. Hij gelooft in een traag ritme, tactiel bezig zijn, samen knippen en plakken. En zo kreeg ook deze Omrijk krant vorm. Onderaan zie je foto's van het maakproces. 

LEES HET RESULTAAT 

Je kunt onze Omrijk gazet lezen op Issuu. 

Partners

Omrijk is een project van De Transformisten i.s.m. Commons Lab, Onbetaalbaar, Pulse Transitienetwerk, Sídhe en De Stuyverij, met steun van de Vlaamse overheid

Ecology and sustainability have long been a focus of a small group of social work researchers, but the intensification of the ecological crisis has recently increased this attention enormously (Närhi & Matthies, 2016; Ramsay & Boddy, 2017; Krings et al., 2018). In international social work, this attention became a program item in The Global Agenda for social work and social development (IASSW, IFSW & ICSW, 2012), which aims, among other goals, to promote social and economic equality and to work towards environmental sustainability. The International Federation of Social Workers is further developing this agenda through e.g. the publication of handbooks on the agenda item ‘Promoting community and environmental sustainability’ (Rinkel & Powers, 2017, 2018, 2019). But although the Global Agenda recognizes the problem of ‘unjust and poorly regulated economic systems, driven by unaccountable market forces’ (p. 1), so far there is little research on how social work relates to the economic dimension of sustainability (Matthies et al., 2020). This working paper therefore explores alternative economic concepts that focus both on sustainability and distributive justice, and their possible significance for social work.

Author: Jef Peeters

Free download: https://soc.kuleuven.be/ceso/spsw/workingpaperseries/2022/ceso-spsw-2022-01

As the flaws in the currently prevailing paradigm of unfettered growth become ever more apparent, degrowth is increasingly regarded as a tangible alternative. Far from a radical notion confined to the realm of abstract debates, it may hold the key to a more just and sustainable world. An ambitious new book, The Future is Degrowth: A Guide to a World beyond Capitalism (Verso, 2022), sets out to be a roadmap towards a future without growth.

Te verkrijgen in jouw lokale coöperatieve boekhandel!

Recent formuleerde de NRC, die de erkende coöperaties en hun groeperingen verenigt, op aangeven van Febecoop een advies om het principe van de ondeelbare reserves op te nemen in de erkenningsvoorwaarden: ”ten minste een gedeelte van het eigen vermogen dat de inbrengwaarde overtreft en/of een gedeelte van de resultaten is niet vatbaar voor uitkering aan de vennoten”.

In deze nota geeft Febecoop duiding bij het begrip “ondeelbare reserves”. Het begrip, dat een essentieel onderdeel vormt van het coöperatieve model,  wordt uitgelegd en de link met de principes van de Internationale Coöperatieve Alliantie (ICA) wordt verduidelijkt. Daarnaast wordt aan de hand van een aantal praktische voorbeelden inzicht gegeven in het gebruik ervan.

Het principe van de ‘ondeelbare reserves’ is een sterk mechanisme om het concept van kapitaal ten dienste van de mens en het werk te houden en niet omgekeerd. Het coöperatieve streven naar solidariteit, zowel intermenselijk als over generaties heen, het doel om samen te ondernemen, ligt aan de basis van het coöperatieve project.

Gratis te downloaden via website Febecoop :De ondeelbare reserves: een essentieel onderdeel van het coöperatieve model | Febecoop Vlaanderen-Brussel

VIBE en BBL hebben het boek ‘Stedenbouw kan ook zo’ gelanceerd. Het boek kwam tot stand na een open oproep naar lokale besturen, verenigingen, ontwikkelaars en studiebureaus. Die leverde een oogst van 57 voorbeeldprojecten op. Stuk voor stuk projecten die inspiratie bieden om stedenbouw over een andere boeg te gooien. Weg van de klassieke huisje-tuintje-verkavelingen, maar met aandacht voor natuurgebaseerde oplossingen, voor participatie vanuit de buurt, voor betaalbaar wonen in nieuwe woonvormen. Met dit inspiratieboek willen we aantonen dat het anders kan. En vooral veel goesting geven om het ook anders te doén. Ook Commons Lab heeft een bijdrage gedaan (over project ‘Tuinstraten’)

Het probleem als oplossing

De uitdagingen voor onze ruimtelijke ordening zijn groot, niet in het minst door de klimaatverandering. Maar net daar schuilt ook een groot deel van de oplossing: ruimte voorzien voor water en natuur, bossen planten, gebouwen renoveren en energie besparen, overschakelen naar groene warmte, nabijheid inbouwen om autoverplaatsingen te voorkomen. De klimaatverandering biedt ons de kans om het oude los te laten en - letterlijk en figuurlijk - ruimte te maken voor het nieuwe. De voorbeelden en strategieën uit dit boek wijzen daarvoor de richting aan.

Elk nieuw ruimtelijk project kan mee het verschil maken, of het het nu om een inrichtingsplan gaat voor de open ruimte of om een bouwplan voor nieuwe woningen. Met dit voorbeeldenboek willen we vooral goesting geven om mee te werken aan een andere stedenbouw, nieuwe samenwerkingen op te zetten, nieuwe methoden uit te proberen. Zet co-creatie en participatie centraal, geef burgerinitiatieven een kans. Zoek naar ‘nature-based solutions’, want de bodem, het reliëf en de waterhuishouding zijn letterlijk de basis waar we op moeten bouwen. Of waar we juist niét bouwen, maar de natuurlijke processen herstellen.

De klimaatverandering biedt ons de kans om het oude los te laten en - letterlijk en figuurlijk - ruimte te maken voor het nieuwe.

Elk nieuw project kan bijdragen aan levendige, mensvriendelijke en complete buurten. Waar wandelen en fietsen centraal staan, auto’s gedeeld worden en openbaar vervoer de ruggengraat vormt. Gezonde buurten waar er ruim plaats is voor groen, ontmoeting en speelruimte op kindermaat. Waar lokale productie in een circulaire economie gepromoot wordt, gebouwen hergebruikt worden en kringlopen gesloten. Waar we werk maken van inclusief wonen met nieuwe woonvormen en betaalbare huisvesting. Kortom, een buurt waar iedereen zich thuis voelt. Dat tonen de voorbeeldprojecten in dit boek met verve aan.

Het blijft niet bij de voorbeelden alleen. Zo worden ook strategieën voor een toekomstbestendige stedenbouw toegelicht. We lanceren met dit boek ook een nieuwe overkoepelende strategie: regeneratieve stedenbouw. Dat gaat een stapje verder dan het verkleinen van onze negatieve voetafdruk bij bouwprojecten. Het gaat om het zoeken naar een positieve afdruk, waar natuurlijke processen hersteld worden, bouwmaterialen hergebruikt worden of de gezondheid van bewoners verbetert. Regeneratieve stedenbouw probeert een actieve bijdrage te leveren aan het herstel van plekken.

Cocreatief boek

Dit is zeker geen boek van VIBE en BBL alleen. Integendeel, “Stedenbouw kan ook zo” kwam op een participatieve manier tot stand. In 2021 organiseerden we een succesvolle crowdfunding campagne - via Growfunding vzw - om het nodige budget op te halen.  Tegelijk lanceerden we een open oproep naar gemeenten, ontwerpbureaus, projectontwikkelaars en burgercollectieven. Een klankbordgroep beoordeelde welke projecten in het boek konden komen en welke ruimtelijke strategieën op deze voorbeelden gebaseerd kunnen worden. Het is dankzij dit cocreatief teamwerk dat het boek nu op de plank ligt. 

Het boek is vanaf vandaag te koop via uitgeverij Public Space.
Tegelijk kan een workshop of een lezing aangevraagd worden op basis van het boek. Daarvoor kan je contact opnemen met VIBE. 

Artists and creative workers have long been attracted to urban environments. Yet the ‘creative city’ of the 21st century comes with its own pitfalls. From precarity at the level of the worker to gentrification at the level of the city: the creative engine starts to sputter. Therefore, after or even against the creative city, this book explores the rise of the ‘common city’. What is the value of commoning for cultural practices in urban contexts? The volume defends the hypothesis that a common culture offers better guarantees of urban sustainability than a purely market- or government-driven culture. After all, cultural dynamics are only possible by sharing.

We understand culture in a broad anthropological sense, as a socially shared sign and meaning system through which urbanites can give meaning to their environment and their lives. Creative labour and artistic practices keep cultural dynamics alive by intervening in such processes of meaning. They can question, redraw or simply confirm meaning-making processes, habits, values and norms. That is why culture is too important to be left to the market and the government alone. Culture belongs to everyone.

The Rise of the Common City examines the value of commoning for culture, but also the value of culture for commoning. What is the culture of the commons? And vice versa, what strategies, norms and rituals do commoners use to define a common space between government and market? The book sketches answers to these questions through conceptual and empirical work, ranging from sociology and philosophy over urban and cultural studies to law and policy science.

The volume includes contributions by Walter van Andel, Iolanda Bianchi, Gideon Boie, Giuliana Ciancio, Lara García Díaz, Pascal Gielen, Arne Herman, Gökhan Kodalak, Thijs Lijster, Lara van Meeteren, Hanka Otte, Ching Lin Pang, Tian Shi, Stavros Stavrides, Maria Francesca De Tullio, Louis Volont and Bart Wissink.

If there is any conclusion to be drawn, it might be this: the future of culture will have to be common, or there will be no culture at all.

The digital version is freely available on OAPEN: to read this publication online, click here. 

Opkomende burgerinitiatieven … je vindt ze in alle maten en gewichten en ze springen in het oog van tal van beleidsmakers en sociaal-cultureel werkers.

In 2020 startte partner Socius een veldverkenning burgerinitiatieven. Ze inventariseerden, analyseerden en ontsloten empirisch onderzoek en spraken met heel wat ondersteuners, waaronder ook Commons Lab.

De resultaten van deze veldverkenning bundelden ze in een rapport. Zo kom je meer te weten over het begrippenkader dat we hanteerden en kan je je kennis over burgerinitiatieven bijspijkeren. Naast de ongelooflijke diversiteit aan activiteiten, diensten, ambities en domeinen, tonen we je ook welke parcoursen ze kunnen doorlopen en op welke noden en behoeften ze stoten. Ten slotte kom je te weten hoe je de ondersteuning van burgerinitiatieven het best opneemt.

Dit en nog veel meer vind je terug in het rapport ‘Burgerinitiatieven en de ondersteuning ervan … een veldverkenning’ dat je hieronder gratis  kan downloaden.

Alle rechten: Socius - Nele Vanderhulst & Marc Jans

DOWNLOAD HET RAPPORT

Editie 2021 - Rapport veldverkenning burgerinitiatieven

Commons Lab ontwierp (in co-creatie met verschillende burgercollectieven en andere partners uit ons netwerk) een Samenaankoop Gids voor burgercollectieven. Deze gids is bedoeld voor burgercollectieven die plannen om samen aan te kopen of inspiratie zoeken bij ervaringen met samenaankopen van anderen. De commonsprincipes van nobelprijswinnares Elinor Ostrom lopen als een leidraad door de gids. U kan de gids hieronder downloaden. De gids is vrij te delen en te verspreiden volgens de principes van de Creative Commons-licentie. Alle inhoudelijke aanvullingen zijn zeer welkom!

Bij een groepsaankoop of samenaankoop verenigt, volgens Wikipedia, een groep consumenten zich om samen hetzelfde product aan te kopen bij een leverancier om zo een lagere prijs te krijgen. 

In deze gids willen we meer geven dan louter een beschrijving van hoe je zo’n samenaankoop kan opzetten.

Download de gids

Bekijk en download de meest recente editie altijd via deze pagina:

Editie 1.0 - Februari 2022 (pdf)

Deze gids is een permanente work-in-progress. Hebt u zelf relevante bijkomende aanvullingen, tips of casussen met betrekking tot het organiseren van samenaankopen als burgercollectief? We voegen ze graag toe aan deze gids!

Deel ze met ons via e-mail: info@commonslab.be.

In Rotterdam leveren maatschappelijke initiatieven een belangrijke bijdrage op het gebied van zorg en welzijn, maar toch verloopt de samenwerking met de gemeente Rotterdam lang niet altijd soepel. Met de invoering van het ‘Right to Cooperate’, hoopt de gemeente de samenwerking te verbeteren. Bestuurskundigen van de Erasmus Universiteit Rotterdam dachten na over hoe dit Right to Cooperate vorm kan krijgen, en ontdekten dat het niet zozeer nodig is om de gemeente te verplichten om samen te werken met initiatiefnemers en hen te faciliteren, maar dat het nodig is om te bouwen aan een context waarin samenwerken vanzelfsprekend wordt.

Download rapport 

In een diepgaand ontwerptraject is nagegaan wat eigenlijk het probleem is dat met het ‘Right to Cooperate’ moet worden opgelost en wat dat betekent voor de vormgeving ervan. De onderzoekers hebben samen met een kerngroep van vijftien ambtenaren en initiatiefnemers, zoals MooiMooierMiddelland en ZorgVrijstaat West gedurende een periode van zeven maanden een intensief onderzoeks- en ontwerpproces doorlopen. Daarbij rees de vraag waarom, ondanks gedeelde ambities en enthousiasme, de samenwerking vaak als moeizaam wordt ervaren.

De kernparadox

Uit het onderzoek kwam een duidelijke paradox naar voren: de onderlinge verschillen die samenwerking interessant en nodig maken, vormen in de praktijk ook de grootste obstakels om samen te werken. Zo ziet de gemeente in een initiatief een partij die goed weet wat er in de wijk speelt en daar flexibel op in kan spelen. Maar die kleine schaal maakt dat een groot deel van de gemeentelijke zorg- en welzijnsgelden niet geschikt zijn voor initiatiefnemers: zij kunnen niet meedoen in de aanbestedingstrajecten waarin dat geld verdeeld wordt. Andersom zien initiatiefnemers de gemeente als grote, stabiele partij die voor een basisinfrastructuur zorgt en die structurele financiering kan bieden aan initiatieven. Maar de verantwoordingscriteria en vaak lange procedures die bij de besteding van publiek geld komen kijken, passen vaak slecht bij het karakter en de werkwijze van de initiatieven in kwestie.

Samenwerking als vanzelfsprekendheid

De belangrijkste conclusie van de verkenningsfase was dat de opgave niet is om initiatiefnemers meer instrumenten in handen te geven om samenwerking af te dwingen (een ‘recht’ op samenwerken te geven). De betrokken organisaties hebben baat bij een context waarin samenwerken vanzelfsprekend is en vanzelf gaat. Op basis van die bevinding, zijn de onderzoekers op zoek gegaan naar een set interventies dat zowel initiatiefnemers als de gemeente moet helpen de onderlinge verschillen te overbruggen en op basis van wederkerigheid en gezamenlijkheid samen te werken.

Bouwen aan een context voor het Right to Cooperate

Dit ontwerptraject resulteerde in een procesmodel (zie figuur) rond de samenwerking tussen gemeente en initiatiefnemers. Dit procesmodel bestaat uit een cyclus van vier stappen waarmee spiraalsgewijs gebouwd wordt aan een context voor vruchtbare samenwerking. Per stap is een concrete interventie uitgewerkt die hieronder kort wordt toegelicht.

Zorg- en welzijnsdeals

De eerste stap van dit model krijgt gestalte door middel van de “zorg- en welzijnsdeals”. Het afsluiten van zo’n deal zorgt ervoor dat alle betrokken partijen duidelijk afspreken wat ze inbrengen en wat ze van elkaar (mogen) verwachten. Dat is de basis voor een gelijkwaardige samenwerking, iets wat in een subsidierelatie veel minder tot uiting komt.

Partner in residence

Omdat de wereld van de gemeente en van de initiatieven zo sterk verschillen is het creëren van meer wederzijds begrip noodzakelijk voor een vruchtbare samenwerking. Daarom is de tweede stap vormgegeven als een “partner in residence-programma” waarbij samenwerkingspartners structureel bij elkaar in de keuken kijken, elkaar adviseren en helpen en de verschillen in elkaars werkwijze en capaciteiten leren kennen én waarderen.

Schouw

De onderzoekers constateerden dat de huidige vormen van verantwoording geen recht doen aan de aard van initiatieven en niet passen bij een gelijkwaardige samenwerking. Een gezamenlijke, lerende “schouw” van het resultaat van de samenwerking (en dus niet van het initiatief alleen), waarbij niet alleen oog is voor inhoudelijke criteria, maar ook voor het proces, past dan veel beter.

Reisgids zorg- en welzijn

Tot slot is het nodig om middels de “reisgids zorg- en welzijn” deze lessen en successen te delen en te borgen, zodat samenwerking in de toekomst makkelijker wordt. Deze lessen en successen kunnen een opmaat zijn voor nieuwe deals en biedt handvaten voor bestuurders, managers en beleidsmakers om verder te werken aan een organisatie waarbinnen samenwerken vanzelf gaat.

Impact van het onderzoek

In samenspraak met de onderzoekers wordt op dit moment gekeken hoe de uitkomsten van dit ontwerpproces kunnen worden uitgewerkt. De gemeente wil in het kader van de inkoop Welzijn vanaf 2022 het Right to Cooperate een plek geven binnen het welzijnswerk in de gebieden van Rotterdam. Daarbij onderzoekt de gemeente of het mogelijk is te werken volgens het concept van welzijnsdeals om gezamenlijke doelen helder en concreet te maken. Daarnaast wordt verkend of de stadsbrede aanpak van Right to Cooperate kan worden verrijkt met de resultaten van dit ontwerpproces.

Over het onderzoek | downloaden rapport

Het ontwerptraject is georganiseerd door Margot Hermus MSc, ir. Geert BrinkmanOpent extern en prof.dr. Arwin van Buuren, allen verbonden aan het onderzoeksprogramma RePolisOpent extern en de Erasmus Governance Design StudioOpent extern van het Departement Bestuurskunde en Sociologie, Erasmus School of Social and Behavioural Sciences, Erasmus Universiteit Rotterdam.

Meer informatie over het ontwerpproces en het uiteindelijke ontwerp staat in het eindrapport ‘Van Recht naar Rede: naar een toekomst waarin samenwerking tussen stad en initiatief geen recht maar vanzelfsprekendheid is’

Er zijn van die onderwerpen waar je écht niet zomaar over uitgedacht bent. Maatschappelijk vastgoed hoort zeker in het rijtje van lastige onderwerpen thuis. Dat weten burgerinitiatieven maar al te goed: voor hen is vastgoed onmisbaar, maar ook steeds minder bereikbaar. Hoe komt dat nou? Hoe werkt de (gemeentelijke) vastgoedmarkt, en kan het ook écht anders? Het LSA-essay Woekerruimte (2021) van Arie Lengkeek en Maurice Specht draait precies om die vragen.

Bron: https://www.lsabewoners.nl/maatschappelijk-vastgoed-onmisbaar-onbereikbaar-hoe-kan-dat-anders/lsa-essay-woekerruimte-arie-lengkeek-en-maurice-specht-februari-2021/

Cultural and Creative Spaces and Cities (CCSC) have recently released two publications which are now available to download as digital versions.

‘‘Commons’’ is an expression that has been a central idea to the entire CCSC project.  Commoning processes attempt to activate the power of social cooperation to make things happen. In this project, we think of commoning as a variety of collective actions enabling interaction between actors in the cultural sector. Their joint efforts intend to shape new institutional arrangements safeguarding the sustainability of creative work.

The book ‘Commons. Between Dreams and Reality’ developed by the researchers of the project, delves deeper into this topic by addressing how cooperation and collective actions might influence political and economic realities. At its core, it focuses on the practical life of commons and commoning practices, their factors of growth and transformative potential, as well as on the challenges and contradictions which they face. The book examines the commons in relationship with their local environment and how they can become a tool for the economic sustainability of culture. The aim is to articulate an analysis and look at how commons are addressed by institutions and communities in policy-making and everyday practices.

Visit the Publications webpage to download a digital copy of the book.

Op tal van plekken zijn in Nederland de afgelopen jaren lokale ‘voedselgemeenschappen’ ontstaan die steeds groter worden. Communities van betrokken consumenten en voedselproducenten, die samen hun eigen voedselsysteem inrichten. Ver van commercie, politieke strubbelingen en belangenstrijd, bouwen zij aan hechte gemeenschappen van consumenten en producenten die het ánders doen. Soms bijeengebracht door een voedselcollectief, een coöperatieve winkel, een (stads) boerderij of een sociale onderneming die als handelshuis functioneert. Soms ook door een enkeling die besluit te gaan fietsen voor haar/zijn eten. Ook Herenboeren – met inmiddels zo’n 10.000 aangesloten personen – is natuurlijk een prachtig voorbeeld van zo’n lokale gemeenschap, net als de zogenaamde CSA’s (Community Supported Agriculture) waarvan er zo’n 100 in Nederland bestaan. En er zijn allerlei gemeenschappen van bewoners actief, zoals bijvoorbeeld de ‘duurzame dorpen’ of de wijk Almere Oosterwold. Hier is niet zozeer het samen voedsel inkopen of verbouwen de reden dat mensen bij elkaar zijn, maar is dit wel een belangrijk en bindend onderdeel van gemeenschappelijke activiteiten. In veel van deze gemeenschappen vinden mensen elkaar op waarden als vertrouwen, lokale economie, gezelligheid, samendoen en oog hebben voor elkaar. Het met elkaar bouwen aan een alternatief voedselsysteem geeft mensen zeggenschap over de voedselketen. Het helpt boeren aan zekerheid in de afzet, direct contact met de klant en een goede prijs. In tweede instantie kan dat leiden tot ontwikkelingen als collectief eigendom van grond, stimulans bij de verduurzaming van het boerenbedrijf, etc. Juist in de corona-crisis lijken gemeenschappen hun nut te bewijzen als veerkrachtige lokale netwerken. Verreweg de meeste initiatieven melden in 2020 een toename van het aantal leden en belangstellenden. Ook veel landwinkels en ondernemers in de korte keten hebben hun klantenbestand of omzet met wel tientallen tot soms honderden procenten zien stijgen door corona.

Download: https://www.deschaalvankampen.nl/wp-content/uploads/2020/12/DSVK-Lokale-voedselgemeenschappen-in-Nederland1.pdf

Bron: Website stad Gent

Het onderzoeksproject Buurzame Stroom, dat liep van maart 2018 tot januari 2020, zorgde voor 2.535 bijkomende zonnepanelen in Sint-Amandsberg en Dampoort. Dat is een verdubbeling van de capaciteit in de buurt. In een rapport bundelen de partners nu meer dan 40 aanbevelingen voor de grootschalige, sociale uitrol van zonne-energie. Die gaan van Europees over federaal en Vlaams tot gemeentelijk niveau.

Samenwerking

Er zijn veel mogelijkheden om een wijk om te bouwen tot een energiecentrale met zonnepanelen, waar elektriciteit lokaal geproduceerd, opgeslagen en verbruikt wordt. Dat blijkt uit het onderzoeksproject Buurzame Stroom, een samenwerking van de burgercoöperatie Energent, die het project coördineerde, Samenlevingsopbouw, de Stad Gent, de Energiecentrale, netbeheerder Fluvius, energieleverancier Ecopower, Universiteit Gent en de burgercoöperatie Partago. In een rapport bundelen de partners nu meer dan 40 aanbevelingen voor de grootschalige, sociale uitrol van zonne-energie. Die gaan van Europees over federaal en Vlaams tot gemeentelijk niveau.

Ontdek de resultaten, conclusies en aanbevelingen via deze link:

"Hacking for the Commons", this 87 minute long documentary takes us to meet with those who, from India to the United States via Europe, are experimenting with the emancipation tools of "free software" in order to bring concrete solutions in a multitude of fields in which collective practices known as "open" - thus "non-proprietary" - are spreading : in agriculture, with "free" seeds, in health, with Open Source medicines, or in education, thanks to a free access to knowledge...
Resistants of the "Free" software field see it as a philosophical and political issue, as much as a societal choice, while the contributory and emancipatory practices of "Free" software are beginning to spread far beyond the IT field alone, for the benefice of the Commons...

Link: https://vimeo.com/ondemand/hackingforthecommons

Wat als erfgoedvragen onderdeel worden van de stadmakersbeweging? Meer Straatwaarden pleit voor nieuwe erfgoedpraktijken waarbij nadrukkelijk lokale communities worden betrokken. Het boek opent met een Manifest voor meer engagement en sluit af met een ontwerpagenda daarvoor. Het is een uitnodiging voor debat over de relatie tussen erfgoed en de vormgeving van de leefomgeving.

Download Meer Straatwaarden: een pleidooi voor erfgoedmaken als engagement.

Auteurs: Nancy van Asseldonk, Joost Beunderman, Riemer Knoop, Diana Krabbendam, Sabrina Lindemann, Michiel Schwarz, Steven ten Thije, Martijn de Waal, Karin Westerink (2019)

Bron: De Wereld Morgen

Deze week overleed ‘de Antwerpse Chomsky’, ‘kennisactivist’ Jan Blommaert. Wie was hij? Wat waren z’n gedachten? Hij laat ons enorm veel kennis en publicaties achter. Om hem te eren delen we graag de link naar zijn persoonlijke blog https://jmeblommaert.wordpress.com/ Een vat vol kennis voor iedereen. Het is een goeie plek om te beginnen graven in zijn gedachten en ideeën. Collectiviteit is daarin een rode draad.

Jan Blommaert over zijn eigen blog

Teksten hebben vandaag de dag een kort leven, en de elementen die ze bevatten raken zeer snel bedolven onder lawines van nieuwe teksten. Een gevolg hiervan is dat het publiek debat een cyclisch karakter heeft, en dat dezelfde thema’s periodiek op nagenoeg precies dezelfde manier publiek besproken worden. Met deze blog leg ik een soort archiefje aan van mijn eigen standpunten doorheen de jaren. “Wie ze hebben wil, die mag ze komen halen.”

Uitgaande van talenten, vaardigheden en capaciteiten in de woonbuurt wordt gewerkt rond vrijwillige inzet voor de buurt en medebewoners in functie van het heropleven van de wijk. Bewoners ondernemen zelf initiatieven die het samenleven in de wijk vergroten en rekenen daarvoor niet louter op de overheid. De overheid ondersteunt de burgerinitiatieven waar nodig en er is samenwerking met lokale partners. Realisatie van een ‘doe-huis’ als actiecentrum op wijkniveau en als motor van actief burgerschap.

Deze tekst kwam tot stand binnen het project van de Universiteit van het Algemeen Belang (UAB) rond actief burgerschap. Geïnspireerd door Can Do Citizens (Matthew Pike, the Scarman Trust) werkt de UAB haar KanDoe-project uit, gesubsidieerd door de Vlaamse Overheid en in het kader van ‘Managers van Diversiteit’. De UAB verzamelt, onderzoekt en verbindt verschillende bottom-up visies en initieert deze in diverse steden en buurten.

De essentie van Can Do loopt parallel met ABCD, Asset Based Community Development (John Mc.Knight, VSA). We vinden haar ook terug in de filosofie van Common Ground (Sue Clifford, VK). Alle getuigen zij van een sterke democratische betrokkenheid in hun gericht zijn op het verbeteren van de leefomgeving, door en voor de bewoner. Net zoals Can Do en ABCD een houvast bieden voor het in kaart brengen van het potentieel van een wijk, werkt ook Common Ground met buurtkaarten. Meer informatie, documentatie en initiatie vindt u in de UAB.

Het KanDoe-project wil ook inspirerende praktijkwerkingen belichten. Een van de voorbeelden betreft Buurtschatten, een meerjarenproject van Samenlevingsopbouw Antwerpen stad - Steunpunt Noord. Het is een experiment met de ABCD-methode in een multiculturele buurt

Download: https://www.samenlevingsopbouw.be/images/sov/aanbod/20140313151853_brochure_buurtschatten.pdf?fbclid=IwAR1RB1TGMV3M9j3N16sMbsJcyoKhSZL3Cy04-arXlxaNkkvu-QgICYs2LhE