Een groot deel van de Brusselaars heeft geen toegang tot de plekken waar men de beslissingen neemt, verhoudt zich op zijn minst argwanend tegenover de overheid en wordt geconfronteerd met discriminatie. Hoe betrek je deze mensen bij het ontwikkelen van hun wijk?

Een handvol terreinwerkers en onderzoekers en een aantal sleutelfiguren gingen met die vraag aan het werk in drie Brusselse gemeenschappen. Hun missie: een cultuur van burgerinitiatief en solidariteit doen groeien van onderuit. Hun codewoorden: valoriseren, verbinden, zelfbeheer, groepsanalyse, politieke interpellatie… Hun resultaten: genoeg om er een hele publicatie mee te vullen.

Binnenkort op jouw nachtkastje?

Die publicatie is nu klaar. Na drie intense jaren experimenteren met gemeenschapsontwikkeling van onderuit, op basis van de troeven van de mensen, hebben de partners van het project CitizenDev, waaronder BRAL, hun ervaringen, lessen en aanbevelingen neergeschreven. Het is het relaas van een zoektocht naar nieuwe manieren om burgers weer actoren te maken van hun eigen leefomgeving. Voelen mensen in achtergestelde buurten zichzelf wel in staat tot een engagement in een burgerinitiatief? Hoe kan je projecten doen groeien vanuit de troeven en dromen van mensen in een buurt? Wat is het belang van een ontmoetingsplek beheerd door burgers? En kun je als professioneel wel verwachten dat mensen zich gratis inzetten voor een wijkproject?

En natuurlijk houden BRAL en partners het niet enkel bij analyse. De auteurs doen ook aanbevelingen: wat betekent dit alles voor projectoproepen van de overheid? Voor de duurzame wijkcontracten? Voor maatschappelijk werkers van buurthuizen of cultuurcentra?

Portretten

De publicatie is doorspekt met zes portretten van sleutelfiguren uit de drie gemeenschappen en twee portretten van burgerinitiatieven die uit het project ontstaan zijn. Het geheel geeft een eerlijk beeld van de verwachtingen, de strubbelingen en de successen van de “connecteurs” of “verbinders” uit de drie gemeenschappen. Samen met de vele foto’s en tekeningen geven deze kleurrijke getuigenissen hopelijk ook jou zin om mee te werken aan een omslag naar gemeenschapsontwikkeling van onderuit!

Download  via deze link de publicatie of bestel het papieren exemplaar van “Brussel van onderuit, CitizenDev: wijkontwikkeling voor, door en met burgers” gratis op info@bral.brussels.

Het project CitizenDev werd gedragen door BRAL, EVA bxl, de Community Landtrust Brussels en onderzoekspartners Sasha/ULB en CES/USaint Louis. Het project kreeg steun van Innoviris in het kader van Co-Create.

This textbook discusses the main framework, concepts and applications of the work of Elinor Ostrom and her colleagues for an undergraduate audience. We began teaching a course on collective and the commons in 2007 at Arizona State University. Initially we made use of Ostrom’s classic book “Governing the Commons”, but this book was not written for an undergraduate audience. Moreover, many new insights have been developed since the 1990 publication of “Governing the Commons”. Therefore we decided to write our own textbook, which we have been using since the Spring of 2012.

In this book you will learn about institutions–the rules and norms that guide the interactions among us. Those rules and norms can be found from traffic rules, rules in sports, regulations on when and where alcohol can be consumed, to constitutional rules that define who can become president of the United States of America. Rules and norms guide us to cooperative outcomes of so-called collective action problems. If we rely on voluntary contributions only to get anything done, this may not lead to the best results. But research also shows that coercion of people to comply to strict rules do not necessary lead to good outcomes. What combination of sticks and carrots is needed to be successful to solve collective action problems such as sustaining the commons?

The book is based on the work of Elinor Ostrom and her colleagues. Ostrom is best known as the 2009 co-recipient of the Nobel Prize in Economics “for her analysis of economic governance, especially the commons”. Elinor Ostrom was a professor at Indiana University since the mid 1960s, and a part-time research professor at Arizona State University since 2006. She was active in research and teaching until her death at the age of 78 on June 12, 2012.

Link: https://sustainingthecommons.org/

Through our work with urban commons over the last five or so years, we have discovered that there are both a range of characteristics which unite these projects across borders and subtle differences between them as a result of their local contexts. The Urban Commons Cookbook is a first attempt to bridge the gaps between individual urban commons projects across resource types and geographical distances in order to show their commonalities and help them and new projects learn from each other’s experiences. Our goal is to strengthen civil participation in all aspects of urban life among those who have the courage to start their own projects and to try to help actors from the public sector better understand the benefits of commons and how and where they can be best supported.

Moren info: http://urbancommonscookbook.com/

Download the book (PDF):

CREATIVE COMMONS LICENSE

The Urban Commons Cookbook is proudly licensed under a Creative Commons Attribution-Share Alike 4.0 International License.

CC-BY-SA license

De langverwachte Cera-publicatie is er! Dit is het eerste resultaat van een traject waar de toepassingsmogelijkheden, de haalbaarheid en de meerwaarde van het coöperatieve ondernemingsmodel binnen de sector wonen onderzocht wordt.

Met deze publicatie wil Cera burgers, middenveld en overheden een helder inzicht geven in de principes, uitdagingen en opportuniteiten van coöperatief wonen in Vlaanderen, en wil hen ook praktische adviezen aanbieden en de slaagkansen vergroten om wooncoöperaties op te starten, uit te breiden en in te bedden in het woonlandschap.

Kwaliteitsvol en betaalbaar wonen is een maatschappelijke uitdaging waarin Cera nieuwe toepassingsmogelijkheden ziet voor coöperatief ondernemen. De nood aan volgehouden kwaliteitsvol en betaalbaar wonen is hoog en Cera heeft reeds een breed scala aan coöperatieve ‘vastgoedprojecten’ begeleid.

Bronvermelding: 'Coöperatief wonen in Vlaanderen', uitgever: Cera CV, Muntstraat 1, 3000 Leuven, auteurs: Lieve Jacobs (Cera), Peggy Totté (Architectuurwijzer), Jan Denoo & Tim Devos (endeavour), Michiel Van Balen (Miss Miyagi), augustus 2020

Download de PDF

Pascal Gielen: On Commonism from reshape.network on Vimeo.

Pascal Gielen, a sociologist of culture based in Belgium, leading the Antwerp Research Institute for Arts at the Antwerpen University, talking about the concept of commonism and its powerful role in society, arts and culture.

Source: https://vimeo.com/reshape/about

De stad onderzoekt via experimenten of Antwerpen een groot deelplatform kan worden. Wat kan deeleconomie betekenen voor de (duurzame) stad van de toekomst en welke rol is daarbij weggelegd voor de stad zelf?  Stadslab2050 startte het project De Delende Stad op, in samenwerking met drie Antwerpse partners: Samenlevingsopbouw, AMS en de dienst Stadsbeheer van de stad Antwerpen. De mogelijkheden om van Antwerpen een duurzame deeleconomie te maken werden afgetast met verschillende experimenten. In drie slotartikels deelden we de resultaten en inzichten van iedere partner. In dit artikel bundelen ze alle inzichten in vijf overkoepelende lessen.

Link: https://stadslab2050.be/circulariteit/de-stad-als-groot-deelplatform/de-delende-stad-vijf-leerlessen

Value Sovereignty, Care Work, Commons and Distributed Cooperative Organizations

The DisCO Manifesto is a deep dive into the world of Distributed Cooperative Organizations. Over its 80 colorful pages, you will read about how DisCOs are a P2P/Commons, cooperative and Feminist Economic alternative to Decentralized Autonomous Organizations (or DAOs). The DisCO Manifesto also includes some background on topics like blockchain, AI, the commons, feminism, cooperatives, cyberpunk, and more.

Download it here

Foto: Koen Wynants

Steden en gemeenten willen maximaal inzetten op een vlotte mobiliteit, minder CO2-uitstoot en meer verkeersveiligheid. Met deze opleiding biedt VSV essentiële tools om hier zowel beleidsmatig als in de praktijk mee aan de slag te gaan. Aan de hand van ‘Omgekeerd Ontwerpen’, meer zone 30 en het realiseren van echte leefbuurten maken we Vlaamse steden en gemeenten klaar voor de toekomst.

Koen Wynants van Commons Lab Antwerpen gaf een lezing over strategische , commonsgerichte interventies. Doel van de interventies is om een ander beheer te onderzoeken, nieuwe dialoog en samenwerking te creëren. Tijdens deze lezing komen o.a. aan bod: Antwerpenize, Bump, Actiecomité zone 30 max, Veerkrachtig Sint-Andries, Fietserbond, Trage wegen vzw, … De presentatie kan je hier downlaoden: https://www.dropbox.com/s/1yhex6248hl8cxh/mobiliteitsacademie%20november%202019%20def.ppt?dl=0

Meer info: https://www.vsv.be/opleidingen-congressen/opleidingen/een-nieuw-ontwerp-voor-veiliger-verkeer/

Loop je rond met plannen om samen te ondernemen, en anders te ondernemen? Dan is er een grote kans dat je uitkomt bij een coöperatie. Maar wat is een coöperatie precies? Hoe ziet een coöperatief ondernemingsplan eruit, en de juridische structuur? Tijdens de basisworkshop op 30 september 2019 kreeg je concrete handvatten om je idee op een gestructureerde manier uit te werken. We gingen dieper in op deze veel gestelde vragen: • Wat is een coöperatie? En wie is er allemaal bij betrokken? • Wat moet er in een coöperatief ondernemingsplan staan? En wat is het verschil met een financieel plan? • Wat is een missie in coöperatieve context? • Je coöperatieve waarden formuleren: hoe begin je daaraan? • Wat onderscheidt een vennootschap van een vzw of eenmanszaak? • Wat zijn de basiskenmerken van de gewone coöperatie? En van de erkende coöperatie? • Wat is een Vennootschap met Sociaal Oogmerk? • Welke maatregelen bestaan er in Brussel voor coöperatieve starters?

Slides: https://www.dropbox.com/s/q0b1ypxun81ih8q/coopcity%202019%20-%20versie%20najaar%20febecoop.pdf?dl=0

Website: https://febecoop.be/

Commons Lab Antwerpen werkt aan een Antwerpse ondersteuningscoalitie voor burgercoöperaties (Febecoop, Coopkracht, Cera, Stad Antwerpen (?), Antwerpse coöperaties (Theatergarage, Ecopower, De Wrikker, …), Smart,… Burgercollectieven die interesse hebben kunnen we ondersteunen met de juiste contacten, delen van allerhande info, werving coöperanten, fondsenwerving,… Ook burgercoöperaties die in Antwerpen willen ondernemen kunnen we wegwijs helpen.

Tijdens de boekvoorstelling FREE, FAIR AND ALIVE. The Insurgent Power of the Commons (14 september, Brussel) georganiseerd door o.a. Oikos gaf Commons Lab Antwerpen een stand van zaken van het commonsgebeuren in Antwerpen.

Hier kan u de slides downloaden; https://www.dropbox.com/s/1bipcx2b75m4q33/commons%20transitie%20antwerpen%20oikos%20def%20%20-%20%20compatibiliteitsmodus.pdf?dl=0

Voor meer info en duiding: commonslabantwerpen(at)gmail.com. De slides mogen uiteraard gebruikt worden, gelieve uit respect voor Commons Lab ons te vermelden of ons iets te laten weten.

‘Rebelse plekken’ is een zoektocht naar nieuwe initiatieven die haaks staan op het dominante neoliberale denken. ‘Commons’ en ‘municipalisme’, twee begrippen die dicht bij elkaar aanleunen, behoren tot die mondiale en hoopvolle grondstroom. Op vele plaatsen zijn het geen abstracties meer, maar beginnen ze stilaan tot het nieuwe normaal van het dagelijkse leven te behoren. ‘Rebelse plekken’ beginnen de wereldkaart stilaan in te kleuren.

Walter Lotens zoekt die plekken op in Frankrijk (de Larzac, Notre-Dame-des-Landes (ZAD), Saillans, Loos-en-Gohelle en Grenoble) en in Spaanse ciudades rebeldes zoals Barcelona en Madrid. Nabijheid en herkenbaarheid maken kleine, maar ook grote steden tot een uitgelezen schaal om samen-leven te organiseren.

Hij trekt bovendien de oceaan over naar Latijns-Amerika. Daar is de bewaarplaats van sociale mechanismen, die bij ons onder een moordende economische ratrace ondergesneeuwd zijn geraakt: het Buen Vivir, de wateroorlog in Cochabamba, de fábricas recuperadas in Buenos Aires en de Zapatistas in Chiapas.

Op rebelse plekken wordt de boeiende kunst van het organiseren van hoop beoefend: met vallen en opstaan rijzen daar de vage contouren van een andere wereld op. Stap voor stap. Walter Lotens volgt en beschrijft die stappen.

Walter Lotens, moraalfilosoof, Latijns-Amerika watcher en freelancer voor www.dewereldmorgen.be en www.uitpers.be schrijft over bewegingen van onderuit van Borgerhout over Madrid en Barcelona tot Cochabamba en Paramaribo. Hij houdt lezingen rond de thema’s die hij in zijn boeken aansnijdt (www.walterlotens.net).

ISBN: 9789463711487

Bestellen: https://gompel-svacina.eu/product/rebelse-plekken-over-municipalisme-en-commons/

Om antwoorden te zoeken op actuele maatschappelijke uitdagingen nemen burgers steeds vaker het heft in handen in burgercollectieven die zelf goederen of diensten produceren, meestal vanuit een streven naar een duurzamer alternatief. Met steun van de Koning Boudewijnstichting verrichte Oikos denktank onderzoek naar deze collectieven. 

Niet alle activiteiten die burgers gezamenlijk organiseren, zijn burgercollectieven. Een buurtbarbecue of een tijdelijke actiegroep tegen bomenkap bijvoorbeeld is dat niet. Wat dan wel? Enkele elementen zijn noodzakelijk om van een burgercollectief te spreken, onder meer de langetermijnwerking, het zelf in handen nemen van de productie van goederen of uitvoering van diensten, en de zeggenschap van de burgers – zowel initiatiefnemers als andere leden – over de organisatie. Enkele voorbeelden: energie- of huisvestingscoöperaties, voedselteams, transitiegroepen met sociale kruidenier, coöperatieve spullenbib, of community supported agriculture waarbij consumenten zich nauw verbinden met een boer en zich engageren tot afname van de productie, of zelfs deelname aan de oogst. 

Met een deskstudie, een enquête en diepte-interviews bracht Oikos burgercollectieven opgericht in 2015 en 2016 in kaart. In deze jaren zagen in België 249 burgercollectieven het licht, gespreid over heel het land; vooral sinds 2009 stijgt het aantal oprichtingen per jaar snel. Van hen konden er 48 uit Vlaanderen, 36 uit Wallonië en 22 uit Brussel opgenomen worden in de analyse: de meeste zijn actief in domeinen zoals voeding, landbouw, energie, sociale inclusie en deeleconomie; ruim de helft oordeelt dat zijn activiteit het label ‘milieu en duurzaamheid’ kan dragen. Bijna vier op de vijf van de burgercollectieven kwamen tot stand zonder inspraak van de overheid. Maar een goede relatie met de overheid vinden ze wel belangrijk. Slechts een minderheid schat in dat bedrijven hen als concurrenten zien. 

Burgercollectieven blijken in grote mate het werk van 25- tot 45-jarigen, en de echte trekkers zijn veelal 36 tot 45 jaar. Bij die trekkers zijn de hooggeschoolden sterk oververtegenwoordigd. De meeste trekkers combineren hun engagement met een baan (van wie vier op de tien halftijds). Ruim de helft van de respondenten is politiek geëngageerd. De politieke voorkeur van de trekkers bevindt zich veeleer links op het politieke spectrum. Een aandachtspunt: willen burgercollectieven echt streven naar een duurzame en inclusieve samenleving, dan moet er nagedacht worden over manieren om ook minder kansrijke burgers te betrekken bij deze burgerbeweging.

Link: https://www.kbs-frb.be/nl/Activities/Publications/2018/DS_2018_11_13_01

Gemeengoed is van ons allemaal en mag niet zomaar voor alle doeleinden worden gebruikt. Veel gemeengoed wordt echter geprivatiseerd, te gelde gemaakt, uitgeput of vernietigd. Laten we ons opnieuw bewust worden van de maatschappelijke waarde ervan. 

Goederen en hulpbronnen die collectief worden gebruikt en beheerd (de 'commons' of het gemeengoed) vormen de ruggengraat van een goed functionerende samenleving. Ze zijn van ons allemaal en mogen niet zomaar voor elk doel worden gebruikt, laat staan misbruikt. Veel gemeengoed wordt echter geprivatiseerd, te gelde gemaakt, uitgeput of vernietigd. We moeten ons daarom opnieuw bewust worden van de maatschappelijke waarde ervan. Zonder gemeengoed is er geen echte welvaart mogelijk.

Dit boekje geeft een overzicht van de geschiedenis, de reikwijdte en de institutionele structuur van het gemeengoed. Het geeft tal van aansprekende voorbeelden van natuurlijke, sociale culturele en digitale hulpbronnen die laten zien dat gemeenschappelijke goederen essentieel zijn voor onze kwaliteit van leven. Wat als openbare ruimten niet langer worden geprivatiseerd door reclame, lawaai, auto's en parkeerplaatsen? Wat als kennis en cultuur gratis ter beschikking staan en commercieel gebruik ervan een uitzondering is? Via welke regels en instituties kunnen we het gemeengoed democratisch beheren?

Deze uitgave van Bureau de Helling en de Belgische denktank Oikos is de Nederlandse vertaling van een brochure van de Heinrich Böll Stiftung, die ook in het Engels en Frans is verschenen.

Bekijk hier de pdf-versie.

Every so often, good ideas need refreshing, renewing, reinterpreting for contemporary times. This keeps them relevant, alive and useful.

The world has changed substantially since the permaculture design system was unleashed on the world at the end of the 1970s. Societies, economies, and the human environment are not as they were. Something has changed. Now is different.

Is is time, then for a new version of the permaculture design system so that it can continue to offer the solutions we need?

THIS PAPER SAYS YES, IT IS…

Download pdf Permaculture Paper

Why should you read this latest report of the P2P Foundation, and why does it matter?
Our inspiration comes from the great synthesis provided by Kate Raworth in her book, Doughnut Economics, which graphically presents the great question of our age: can we produce for human needs, without exceeding planetary boundaries?
In our opinion, this requires a fundamental change towards a commons-centric economic system, which can successfully not just conserve, but regenerate human and natural resources. How? By using the ‘technosphere’: our accumulation of technical and scientific knowledge, but on a new basis of a deep ecological consciousness, in partnership with the other beings on the planet.
To do this, we must take fully into account our impact on the world. First of all, we must recognize and mitigate our negative impacts, but we must also recognize positive contributions that remain unrecognized. Thus we enter into the sphere of what economists call ‘externalities’, and which are present barely recognized in our value and accounting systems.
The good news is that, at the same time that a growing number of people are recognizing the systemic crisis and its relation to ecology, tools are coming online that allow us to manage our economic processes differently. Using the principles of cosmo-local production, i.e. sharing knowledge globally but producing as local as is optimal for reducing our human footprint, we can now use shared logistics, and shared accounting systems. This report will introduce topics such as contributory accounting, which recognizes generative contributions to the wellbeing of the earth and its inhabitants; value flow accounting, posed as an alternative to the narcissistic double-entry bookeeping, upon which capitalism relies to remain blind to its social and ecological impact; and thermo-dynamic accounting, which provides direct access to non-financialized streams of matter and energy. The tools exist, that is the good news, but they are not integrated yet. This report offers a vision of how they can be integrated in a cosmo-local production infrastructure.
Some of our readers may be familiar with the ‘calculation debates’, of the 1930’s, which pitted liberal pro-market economists, like Hayek, who favoured pricing mechanisms, against the socialist economists like Bauer, Neurath and ultimately, Polanyi, who argued the benefits of planning. In our industrial societies, this lib/lab discussion has obscured a third dimension: that of the commons and their self-management through mutual coordination. Today, large capitalist firms certainly plan, but they do not plan for balance with humanity and natural beings, it is extractive planning. The market allocates resources, but without any knowledge of impact. And finally, we see a substantial amount of commons-based mutual coordination occurring in the production of so-called (but not really!) ‘immaterial resources’ (knowledge, software, design), but has hardly touched the coordination of material production yet. Through shared accounting, which sits between transactions in the material world, and our human decision-making, this now becomes possible.
So what we are describing here is a 3-layered economy, and its infrastructure, that is able to coordinate production, by transcending and including the 3 great methods of allocating resources:

1. Mutual coordination through shared logistics and shared accounting

2. Ethical, generative market mechanisms for the fair exchange of resources

3. A planning framework, indicating the planetary resources available for human choice, so that we can produce while preserving the planet and its beings, and even regenerating them.

We hope you enjoy our analysis of work done by innovative pioneers, who are developing the tools we will need to save our planet.

Link: http://commonstransition.org/p2p-accounting-for-planetary-survival/?fbclid=IwAR0vO38MWLYHK5gzxGfEYImnnWS2LzB-pRjJnHtx_CJ2UAnuTCqPjMQ1XeU

The Child in the City International Seminar’s (Antwerpen, Belgium on 20-21 May 2019) bringing together experts and policymakers from different relevant fields around a specific theme of the child-friendly city agenda. The Child in the City International Seminar are tailored to the specific needs of a city and therefore focused on one specific theme. 

The main theme of this international seminar is Children in the sustainable city. 

Children are constructed as both the future at risk and the future solution for sustainable living. Cities all over the world are developing policies to make the urban environment more sustainable. At the same time global initiatives to make cities more child-friendly are increasingly important. We think this is the strategic moment to integrate sustainability with child-friendliness. Building sustainable cities should not only offer technical innovations but has social, economic and ecological dimensions as well.

A broad definition of sustainability should include children in at least two ways. First by designing policies that incorporate children’s needs: making sustainable solutions accessible to children. And secondly by giving children a voice – through educational programs – in creating sustainable policies. The aim of this seminar is to bring together expertise from both the disciplines of sustainability and urban childhood. How can we connect those fields in a way that both strengthens sustainable cities and children’s position in cities?

Within the overall theme of the seminar we want to address the following six subthemes:

• Resilient public space: water and green

• Urban planning: renewal and densification

• Sustainable mobility

• Placemaking and co-creation

• Healthy public space

• Inclusion and participation of children and youth

Commons Lab Antwerp gave a walkshop together with the citizens collective ‘Veerkrachtig Sint-Andries‘, Habbekrats, City of Antwerp. Here are the slides: https://www.dropbox.com/s/v5cgbpzvog7qj7l/Children%20in%20sustainable%20city%202019.pdf?dl=0

Wat is dat toch met al die klimaatbetogingen? Waarom blijven de jongeren op straat komen? Overdrijven ze niet? Gaat het nu echt zo slecht met ons klimaat? Wat doet de overheid? En wat kunnen wij zelf doen?

Om een antwoord te geven op deze en andere vragen organiseerde Klimaatrobuust Sint-Andries op 25 april een infoavond over het klimaat. Ze lieten Ivan Janssens aan het woord. Hij is Hoogleraar aan het departement Biologie van de Universiteit van Antwerpen en één van de wetenschappers van Scientists4Climate. Hij is rechtstreeks betrokken bij het klimaatonderzoek.

De slides(PDF) kan je downloaden via https://www.dropbox.com/s/vtgpoc50ls501hf/Klimaatpresentatie_Sint-Andries.pdf?dl=0

Commons Lab Antwerpen gaf twee workshops op de inspiratiedag Bruss-it over slim ruimtegebruik en ontmoeting in de gedeelde ruimte. Via deze blog delen we onze slides. Aarzel niet deze info als ‘creative commons’ te gebruiken en om ons te contacteren voor meer achtergrond en vragen.

PARTICIPATIE EN GEDEELD RUIMTEGEBRUIK

Een kwaliteitsvolle invulling van de publieke ruimte kan bijdragen tot een sterker buurtgevoel en sociale cohesie. Hoe zorg je ervoor dat alle bewoners of gebruikers mede-eigenaar worden van en zorg dragen voor de ruimte die ze delen? Hoe creëer je dialoog, ontmoeting en dynamiek tussen de verschillende groepen die de ruimte delen?

We stelden als leerexperiment ‘De Verborgen Kloostertuin’ uit Antwerpen-Noord voor. Dit is een gemeenschapstuin opgericht door een nieuw collectief inwoners in 2014 op publiek domein. Elk jaar worden er nieuwe projecten/experimenten opgestart. Er groeien sindsdien niet alleen groenten, fruit en bloemen in Antwerpen-Noord. Maar ook nieuwe sociale cohesie, solidariteit, verbindingen tussen heel diverse mensen die er allemaal samen leven. En allerhande vernieuwende initiatieven zoals spilkiekes die groenafval verwerken en mee omzetten naar compost, een tuinbib waar buurtbewoners tuinmateriaal kunnen lenen, … Kunnen de buurtbewoners op termijn misschien een structurelere rol spelen in het beheer van het plein? Hoe zou de overheid en burgercollectief partner van elkaar kunnen worden?

Slides: https://www.dropbox.com/s/n3vdafylyzm9gp9/Presentatie%20CLA%20brussit%20%231%20Gedeeld%20ruimtegebruik%20def.pdf?dl=0

WAT ZIJN ‘COMMONS INITIATIEVEN’ EN HOE KAN JE AAN DE SLAG MET DE ‘COMMONS MODEL CANVAS’, EEN HANDIGE ZELFEVALUATIETOOL VOOR COMMONS?

Veel mensen kennen ‘de commons’ niet (meer). Het is sowieso een heel abstract begrip. Er zijn ook heel wat meningsverschillen over wat commons zijn, hoe ze zich verhouden tot de overheid, hun rol in de stad etc.

Als je dieper gaat inzoomen op steden, dan zie je overal, nieuwe commonsachtige initiatieven ontstaan. Opvallend is de diversiteit aan commonsinitiatieven: thema, grootte van de groep, soort initiatiefnemers, … Vaak zijn burgerinitiatieven niet vertrouwd met het begrip ‘commons’ of ‘commoning (wat hen vaak ook kwetsbaar maakt). Aan de hand van diverse concrete voorbeelden van commonsinitiatieven in Antwerpen, gaan we vertrouwd geraken met de definitie van een commons. Commons Lab ontwikkelde een handige zelfevaluatietool, het zogenaamde commons model canvas. Dat lichten we tijdens deze workshop toe.

Wij zien commons als een soort groeiproces voor collectieven. Als je eenmaal de basisprincipes kent, als je de sociale vaardigheden verwerft, dan is het zowel voor jou als individu, maar uiteraard voor jouw collectief, een feest om te commonen. Je wordt er sterker en veerkrachtiger van.

Slides: https://www.dropbox.com/s/oa2ku5ohc043x4k/Presentatie%20CLA%20brussit%20%232%20Commons%20model%20canvas.pdf?dl=0

De diepgewortelde problemen in onze maatschappij vragen om fundamentele maatschappelijke verandering. Reguliere beleidsinstrumenten zijn echter veelal gericht op incrementele verbetering. Het denken vanuit een transitie kan hierop een aanvulling zijn en handvatten bieden om fundamentele vernieuwing de ruimte te bieden en te versnellen.

De laatste jaren zien we een toegenomen veranderdynamiek op verschillende domeinen. Deze veranderdynamiek is een combinatie van autonome maatschappelijke druk (zoals het klimaatakkoord van Parijs), interne spanningen binnen dominante manieren van denken en organiseren (zoals de uitputting van gas in de elektriciteitssector), en toenemend haalbare, betaalbare en concurrerende alternatieven (zoals de snelle prijsdaling van wind- en zonne-energie). De ontwikkelingen van die drie factoren en de wisselwerking ertussen is chaotisch, maar vertoont wel degelijk patronen.

In de transitiewetenschap en –praktijk verschuift de aandacht naar de schoksgewijze dynamiek van versnelling, destabilisatie en uitfasering, en de nieuwe vormen van sturing die hierbij horen. In zijn inaugurele rede heeft Derk Loorbach het beeld geschetst van transities als processen van opbouw én afbraak, waarbij na een lange periode (decennia) van voorontwikkeling de echte transitiefase relatief kort (jaren) maar chaotisch en disruptief is. De onderliggende dynamiek en patronen zijn vervat in de zogenoemde x-curve.

In het rapport ‘Staat van Transitie’, uitgevoerd in opdracht van de directie Kennis, Innovatie en Strategie (KIS) van het ministerie van Infrastructuur en Milieu brengt DRIFT aan de hand van dit perspectief de huidige dynamiek en sturingsconsequenties in kaart voor de volgende vijf thema’s:

• Klimaatmitigatie en energietransitie

• Slimme en groene mobiliteit

• Circulaire economie

• Leefbare en bereikbare steden

• Klimaatadaptatie

Het discussiestuk geeft voor elk van deze vijf thema’s een schetsmatig beeld van de staat van transitie. Welke alternatieven zijn in opkomst, en wat is de dynamiek van deze ontwikkelingen? In hoeverre staat de gevestigde orde onder druk, en waar blijkt dat uit? Op basis hiervan schatten we in welke transitiefase actueel is en geven we suggesties voor sturing en interventie.

Dit document is geschreven ter inspiratie, als prikkelend advies om de maatschappelijke discussie over de richting en de snelheid van transities op scherp te zetten. Het is geen exacte meting of een uitgebreide wetenschappelijke studie, de intentie is dan ook niet om een volledig beeld te schetsen. Wel willen we een ‘transitie-bril’ aan te reiken om naar maatschappelijke uitdagingen te kijken en aanzet te geven om transitiegerichte, vaak radicalere ingrepen te ontwikkelen.

Referentie

Lodder, M., C. Roorda, D. Loorbach, C. Spork, Staat van Transitie: patronen van opbouw en afbraak in vijf domeinen. DRIFT, Erasmus Universiteit Rotterdam, 2017.

Lees meer

Download hier het volledige rapport en hier de bijlage met werkdocument.

This volume focuses on how, in Europe, the debate on the commons is discussed in regard to historical and contemporary dimensions, critically referencing the work of Elinor Ostrom. It also explores from the perspective of new institutional political ecology (NIPE) how Europe directly and indirectly affected and affects the commons globally.

Most of the research on the management of commons pool resources is limited to dealing with one of two topics: either the interaction between local participatory governance and development of institutions for commons management, or a political- economy approach that focuses on global change as it is related to the increasingly globalised expansion of capitalist modes of production, consumption and societal reproduction. This volume bridges the two, addressing how global players affect the commons worldwide and how they relate to responses emerging from within the commons in a global- local (glocal) world. Authors from a range of academic disciplines present research findings on recent developments on the commons, including: historical insights; new innovations for participatory institutions building in Europe or several types of commons grabbing, especially in Africa related to European investments; and restrictions on the management of commons at the international level. European case studies are included, providing interesting examples of local participation in commons resource management, while simultaneously showing Europe as a centre for globalized capitalism and its norms and values, affecting the rest of the world, particularly developing countries.

This book will be of interest to students and researchers from a wide range of disciplines including natural resource management, environmental governance, political geography and environmental history.

Link: https://www.crcpress.com/The-Commons-in-a-Glocal-World-Global-Connections-and-Local-Responses/Haller-Breu-Moor-Rohr-Znoj/p/book/9781138484818?fbclid=IwAR0CRnVglTDqHTDCMu5Qio0C86UxtQYaAVg89Y5dqWOOSk9WubVPCT_uhvc#googlePreviewContainer