Het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is een uitstekende voedingsbodem voor burgerexperimenten in het kader van commons. Deze projecten bestrijken een groot aantal gebieden, zoals voeding, landbouw, bijstand aan personen, gezondheidszorg, mobiliteit, enz. De huidige commons in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest bestendigen en het ontstaan van nieuwe bevorderen is voor de overheid een belangrijke uitdaging.
De gewestelijke beleidsverklaring 2019-2024 van de Brusselse Hoofdstedelijke Regering wijst op het belang van de transitie naar een grondstofzuinige en circulaire, sociale en democratische, regeneratieve, lokale en veerkrachtige economie. In het hoofdstuk over de participatieve democratie lezen we het volgende: “In deze denkoefening moet de plaatselijke samenwerkingslogica, of commons, een plaats krijgen, waarbij men erop dient toe te zien dat het toegankelijk en openbaar karakter van de ontwikkelde ruimten en initiatieven behouden blijft.”
Wat is een common?
Een ‘common’ geldt daarbij als een sociale instelling bestaande uit een gemeenschap van personen die toegang heeft tot een hulpbron die ze gezamenlijk beheert op basis van onderling overeengekomen regels. De commons zijn een derde weg voor het beheer van een hulpbron, naast de markt en de overheid. Een wooncoöperatie, Wikipedia, een energiegemeenschap of een volkstuin zijn voorbeelden van commons, evenals een coöperatie die een ethisch en duurzaam mailsysteem opzet of een fablab, waarbij ambachtslieden hun bedrijvigheid uitoefenen in een gedeelde ruimte met gedeelde machines.
De commons in Brussel
Leefmilieu Brussel en Brussel Economie en Werkgelegenheid hebben op initiatief van Brussels minister Alain Maron, bevoegd voor Klimaattransitie, Leefmilieu, Energie en Participatieve Democratie en staatssecretaris voor Economische Transitie Barbara Trachte, een participatieve studie over de ontwikkeling van de commons in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest laten uitvoeren.
Deze studie werd in oktober 2023 afgerond en heeft tot doel in kaart te brengen welke activiteiten de op het Brusselse grondgebied aanwezige commons vervullen, welke impact ze hebben op economisch, ecologisch en democratisch vlak en wat de initiatiefnemende collectieven nodig hebben voor een verdere ontwikkeling. Een consortium bestaande uit de Community Land Trust Brussel, Communa, Ecores en het advocatenkantoor EQUAL kreeg de opdracht deze studie uit te voeren en een actieplan op te stellen voor het steunen van de commons in Brussel.
De studie omvat vijf delen:
Een vergelijkende studie van zes Europese steden (Barcelona, Gent, Grenoble, Bologna, Turijn en Napels) die een overheidsbeleid voeren ter ondersteuning van de stedelijke commons
Een overzicht van de Brusselse commons
20 uitgebreide interviews met Brusselse commons, waarin naar hun behoeften gepeild wordt
Een drieledige analyse (op meta-, meso- en microniveau) van de impact van commons in het Brussels Hoofdstedelijk Gewest
Een actieplan op basis van de bovenvermelde vergelijkende studie en behoefteanalyse
Download hier
