In 2024 startten we met de Tegeltaxi in Antwerpen. Het idee? Vrijwilligers helpen om stoeptegels op te halen en te stockeren, zodat meer mensen makkelijker een geveltuintje kunnen aanleggen. Na afloop van het project blikken we terug op wat we leerden – de successen, de verrassingen en de dingen die we anders zouden doen.
141 vierkante meter onthard, 130 nieuwe geveltuintjes
Dankzij de steun van de Antwerpse Burgerbegroting en een hoop geëngageerde vrijwilligers haalden we 141 vierkante meter aan tegels op. Dat is meer dan ons oorspronkelijke doel! De tegels kregen een tweede leven in onze Tegelbib, waar bewoners ze opnieuw kunnen gebruiken. Een win-win voor iedereen: minder verharding, meer groen, en hergebruik van materiaal.
Bovendien hielp de Tegeltaxi een brede groep mensen, van enthousiaste tuinliefhebbers tot bewoners die pas op het laatste moment beseften dat ze hun verwijderde tegels niet zomaar mochten laten liggen. Ook professionals, zoals aannemers die geveltuintjes aanlegden, maakten gebruik van onze service om overtollige tegels efficiënt af te voeren.
Wat ging goed? Geleerde lessen uit de successen
Meer straten dan verwacht: We mikten op 20 straten, uiteindelijk bereikten we er 31. Les: de vraag naar onthardingsondersteuning is groot en nog groeiende. Een structureel aanbod is zinvol.
Contact met bewoners: Een belangrijke les van de Tegeltaxi was het belang van direct contact met de mensen die hun tegels aanboden. We streefden ernaar om niet zomaar de tegels op te halen tijdens de werkuren, maar de mensen persoonlijk te ontmoeten. We pasten waar nodig de ophaalmomenten flexibel aan om de mensen ‘achter de tegels’ te kunnen ontmoeten. Les: direct contact zorgt voor meer waardering en een betere verbinding en begrip over waarom we de tegeltaxi organiseren.
Dankbare bewoners: Mensen die ineens met een berg stoeptegels voor hun deur zaten na de aanleg van een geveltuintje door de stad, waren blij met een snelle ophaaldienst. Les: een laagdrempelige en snelle service verlaagt de drempel om te ontharden.
Slimme samenwerkingen: De aannemer die geveltuintjes aanlegde, hielp door flyers van de Tegeltaxi te verspreiden. Dat zorgde meteen voor extra aanvragen. Les: door samen te werken met professionals kunnen we meer mensen bereiken en efficiënter werken.
Gezamenlijke aanpak vergemakkelijkt logistiek: Wanneer meerdere buren in dezelfde straat of wijk samen geveltuintjes aanleggen, werkt de Tegeltaxi veel efficiënter. Tegels kunnen op één centrale plek verzameld en opgehaald worden, terwijl puin en kapotte tegels direct in puinzakken verdwijnen. Dit bespaart tijd en kosten. Les: bewoners stimuleren om ontharding collectief aan te pakken, bijvoorbeeld via burgerbegrotingsprojecten, maakt de logistiek eenvoudiger en efficiënter.
Laden en lossen: We vroegen geen parkeerverbod aan voor een ophaling. Soms stopt de Tegeltaxi op de rijweg maar de ophaling duurde nooit langer dan 10 minuten, een toegestane duur om te laden. Les: geen parkeerverbod nodig bij normale onthardingsacties.
Tegelbib als succesformule: De opgeslagen tegels vonden hun weg naar hergebruik, waardoor niet alleen straten vergroenden, maar ook onnodige afvalproductie werd vermeden. Les: een circulaire aanpak werkt en vergroot de impact van het project.
Wat kon beter? Geleerde lessen uit de uitdagingen
Communicatie: Veel bewoners beseften pas bij de aanleg dat ze hun eigen stoeptegels moesten bewaren. Een heldere uitleg vooraf had veel verwarring kunnen vermijden. Daarnaast was de informatieverspreiding niet altijd optimaal, waardoor sommige mensen pas na hun werkzaamheden van de Tegeltaxi hoorden. Les: duidelijke en tijdige communicatie is cruciaal. Flyers, social media en directe contacten moeten nog beter op elkaar afgestemd worden.
Logistiek: We ontdekten dat een centrale tegelbib soms omslachtig is. Als de Tegeltaxi telkens door het verkeer moest rijden, verloren we kostbare tijd. Meerdere opslagplaatsen zouden efficiënter werken en transportkilometers verminderen. Een alternatief met een ophaaldienst met de bakfiets hebben we uitgetest, maar we kwamen heel snel tot de vaststelling dat dit enkel voor heel kleine hoeveelheden werkt (tot 6 stenen, zonder puin), Bakfietsen of fietsen met een aanhangwagen zijn (helaas) geen optie voor de Tegeltaxi, Les: Voorzie gemotoriseerd vervoer en decentralisatie van opslagplaatsen kan tijd en kosten besparen.
Burgers en hun puin: Mensen die zelf ontharden, blijven vaak zitten met puin en steenafval. Een oplossing zoals gratis puinzakken en gezamenlijke ophalingen zou dit probleem verlichten en extra drempels wegnemen. Sommige burgers probeerden te profiteren van de Tegeltaxi om van andere stenen of tegels uit tuinen af te geraken. Die namen wij niet mee en legden het uit bij de ophaling welke oplossingen daarvoor bestaan. Les: een totaaloplossing aanbieden (inclusief puinophaal) kan meer mensen overtuigen om deel te nemen.
Efficiëntere planning: De Tegeltaxi reed soms met halfvolle ladingen of maakte onnodige ritten. Een striktere planning en bundeling van aanvragen kunnen de efficiëntie verbeteren. Les: een betere routeplanning en inschrijvingssysteem kan helpen om middelen efficiënter in te zetten.
En nu? De toekomst van de Tegeltaxi
Het project is afgelopen en bovenstaande leerlessen zijn doorgegeven aan het district. We hopen dat de stedelijke diensten ‘de tegel’ van ons willen overnemen. De Tegelbib blijft bestaan in de kelder van de Sint-Amanduskerk, en we zoeken naar manieren om het proces nog vlotter te laten lopen. Misschien zelfs een nieuwe manier om tegels te stockeren en ophalen, zoals samenwerking met lokale werkplaatsen of bouwbedrijven, zodat nog meer Antwerpenaren zonder zorgen kunnen vergroenen.
Daarnaast willen we experimenteren met lokale opslagplaatsen verspreid over de stad en onderzoeken we of een puinophaalservice haalbaar is. We hopen zo nog meer mensen te overtuigen om hun stoep om te toveren tot een groene plek vol leven.
Wil je zelf aan de slag met een geveltuintje? Of heb je een stapel tegels liggen waar je vanaf wil? Neem een kijkje op onze website en ontdek hoe de Tegeltaxi je kan helpen!
