Antwerpen sharing city
Een stad die mee beheerd wordt door burgercollectieven is niet alleen mogelijk. Er zijn ook in Antwerpen al tal van goede praktijken die aantonen dat Antwerpenaren een sterke regierol opnemen. De wijk Sint-Andries organiseert zichzelf om de wijk klimaatrobuuster en veerkrachtiger te maken. In Borgerhout organiseren burgers zich om te gaan cohousen. In Berchem is er het collectief De Beek die werkt rond voedseloverschotten. Op het Kiel tracht de Pieter Genardstraat hun Tuinstraat te gaan beheren als een gemeengoed. In o.a. Antwerpen-Noord en Deurne-Noord tracht het burgerinitiatief A’pen op wieltjes elk kind toegang te geven tot een deelfiets. In de Zuidtrant van de stad is een energiecoöperatieve in opstart. In Hoboken beheert en ontwikkelt Natuurpunt al jaren het natuurgebied de Hobokense Polder. Er zijn heel veel noden en behoeften in de stad. Burgers vullen die steeds vaker zelf in, in plaats van de overheid of de markt. En vaak ook duurzamer door ‘resources’ te gaan delen, collectief te gaan beheren (auto’s, fietsen, woningen, voedsel, gemeenschapstuinen, human resources, digitale platformen,…).
De stad Antwerpen speelt daar ook op in. De dienst Stadsmakers investeert al jaren in het eigenaarschap op straat- en buurtniveau. Ze ondersteunen financieel sinds enkele jaren buurtprojecten. Stadsmakers sluit ook buurtcontracten af waarbij de buurt zich engageert om een beheerrrol op te nemen. Het district Antwerpen werkt sinds deze legislatuur via een Burgerbegroting waar burgers zelf projecten kunnen ontwikkelen en realiseren. Stadslab 2050 ondersteunt allerhande innovatieve, duurzame stadsprojecten (Collectief goed, Park mee, …).
Commons Lab Antwerpen en de Roma organiseerden ism KUL, Oikos, Stadslab 2050 op dinsdag 13 november een lezing van Tine de Moor en 5 stadsateliers.
Keynote: Tine de Moor
Tine de Moor is hoogleraar Instituties voor collectieve actie in historisch perspectief aan de Universiteit Utrecht. De Moor heeft geschiedenis gestudeerd aan de Universiteit van Gent en het Queen Mary’s and Westfield College in Londen en Milieuwetenschappen aan de Universiteit van Antwerpen. In 2003 promoveerde ze op een historisch onderzoek naar ‘Tot proffijt van de gemeente. Gebruik, gebruikers en beheer van gemene gronden in Zandig Vlaanderen, 18de en 19de eeuw'. Sinds 2004 is ze werkzaam aan de Universiteit Utrecht en doet ze onderzoek naar de ontwikkeling en het beheer van verschillende vormen van instituties voor collectieve actie en de rol hiervan in de economische ontwikkeling van West-Europa. Ze is mede-oprichter en president van The International Journal of the Commons, lid van de raad van bestuur van de International Association for the Study of the Commons en de European Historical Economics Society.
Meer info: Publicatie ‘Wanneer burgers samen het heft in handen nemen’
Stadsatelier 1: Hoe kan je een gemeengoed, gedeeld eigenaarschap,… ontwikkelen? Waarom is dat voor jullie case belangrijk, meerwaarde?
Stuivenbergsite/Kuurnoord:
Het ziekenhuis ter hoogte van de Stuivenbergsite gaat eind 2020 grotendeels verhuizen. De vraag is welke invulling dit complex in de toekomst zal krijgen? De site is eigendom van ZNA. Momenteel wordt in opdracht van AG Vespa een studie uitgevoerd door Stramien cvba. Zij onderzoeken samen met allerhande organisaties hoe de site in de toekomst gebruikt kan worden, door wie, hoe het beheerd kan worden, gefinancierd, …
Theatergarage Borgerhout:
De Theatergarage in Borgerhout extra-muros is het eerste door de buurt beheerde culturele buurtcentrum van Vlaanderen. 500 coöperanten en 150 vrijwilligers maken er een open centrum vol culturele, sociale, informatieve en lokaal verbindende activiteiten van. Met nadruk op input van de buurt en jonge kinderen in het bijzonder wil de Theatergarage sterk inzetten op netwerking op de snijlijn van drie districten.
https://www.theatergarage.be/
Stadsatelier 2: Hoe kan de stad deelinitiatieven ondersteunen? Welke ondersteuning verwachten deelinitiatieven van de stad? Waarom is de ondersteuning van de stad nodig? Wanneer wel/niet?
Gedeelde ateliers stad Antwerpen:
De stad Antwerpen wil volgend jaar tijdelijk enkele van haar ateliers delen met diverse gebruikers. Dirk van Houthart, een creatieve schrijnwerker, is zo’n geïnteresseerd gebruiker. Ze stellen kort voor hoe ze willen samen werken. Zijn er nog andere geïnteresseerde gebruikers om een atelier te delen?
Materialenbib/Circuit/Samenlevingsopbouw Antwerpen stad:
De Kringwinkel Antwerpen heeft met Circuit op Nieuw Zuid een DIY-hub opgestart waar plaats is voor huis - tuin - keuken ateliers, workshops, repair café s en een materialen-bib voor de buurt. Samenlevingsopbouw Antwerpen stad heeft ook materialenbibs opgestart in Antwerpen-Noord en op het Kiel. De stad Antwerpen wil volgend jaar haar materiaal ook delen via de materialenbibs van Circuit en van Samenlevingsopbouw. Op die manier hopen ze die startende deelinitiatieven te versterken.
https://www.dekringwinkel.be/centrum/2/page/circuit.html
https://samenlevingsopbouw-antwerpenstad.be/wat-doen-we/activiteit/materialenbib/
Stadsatelier 3: Hoe kom je samen tot goeie afspraken en beslissingen? Hoe kan dat vlot verlopen? Wat gebeurt er als afspraken niet nageleefd worden?
Park Groot Schijn:
Park Groot Schijn in Deurne wordt momenteel aangelegd. De opmaak van de plannen voor het park gebeurde in samenspraak met alle en heel diverse gebruikers: sportclubs, hondenclubs, volkstuinders, jeugdverenigingen, natuurverenigingen, … Momenteel wordt een samenwerkingsstructuur opgebouwd met alle gebruikers die samen het beheer zullen verzorgen. Hiervoor is er nauwe samenwerking met de stad Antwerpen en het district Deurne.
https://www.antwerpen.be/nl/info/52d5051d39d8a6ec798b46f6/park-groot-schijn
Sociocratie 3.0/School of commons:
Timelab is bezig met de opstart van de School of commons. Momenteel passen ze Sociocratie 3.0 toe, een soort van methodiek die de interne samenwerking binnen organisaties vergemakkelijkt.
http://timelab.org/project/school-commons
Stadsatelier 4: Hoe financier je een commons of een deelinitiatief? Hoe organiseer je collectief beheer? Waarom gebruikers wel of niet inschakelen? Waarom burgercoöperaties?
A’pen op wieltjes:
A’pen op wieltjes is een kinderdeelfietssysteem opgestart door Liesbet Veulemans. Zij zag dat vele kinderen in haar wijk over geen fiets beschikten. Zij is zelf een deelinitiatief opgestart dat ze momenteel probeert te verzelfstandigen. Ze werkt momenteel samen met een ploeg van vrijwilligers.
Partago:
Partago is een elektrisch autodeelbedrijf. Een burgercoöperatie opgestart door enkele inwoners van Gent. Momenteel worden overal in Vlaanderen gelijkaardige burgercoöperaties op gemeentelijk niveau opgestart. Waaronder in de Zuidrant van Antwerpen.
Stadsatelier 5: Hoe iedereen actief betrekken bij je initiatief? Waarom en wanneer ben je inclusief? Wanneer en waarom ben je exclusief?
Rooftoptiger:
Rooftoptiger is een Antwerps artiestencollectief dat zowel artistieke als sociaal-artistieke projecten maakt. In 2019 willen ze samen met diverse inwoners van Borgerhout een buurtsculptuur gaan bouwen. Een speeltuig voor avonturen in openlucht? Een minicinema? Een buitenbar om elkaar aan te ontmoeten? Of tafels voor een buurtbrunch? Op basis van de verzamelde verlangens van de buurtbewoners, bouwen de kunstenaars een multifunctionele installatie.
De Kleine Wereldburger/Steinerschool Borgerhout.
De Kleine Wereldburger is een Steinerschool in hartje Borgerhout. In september 2007 opende de school voor het eerst haar deuren. Enthousiaste ouders en leerkrachten richtten de school op. Nog steeds haalt de school haar kracht uit een geëngageerd lerarenteam en betrokken ouders. De Kleine Wereldburger wil een school van en voor de buurt zijn. Die wordt dan ook zo veel mogelijk bij de schoolactiviteiten betrokken. Vice versa gaat de school graag in op initiatieven uit de buurt.
Nog veel meer informatie vind je op de website van Commons Lab Antwerpen.
Nog vragen? Aarzel dan niet om ons te contacteren via commonslabantwerpen(at)gmail.com.