Commons zijn essentieel bij het aanpakken van de uitdagingen van de toekomst
Luc Eeckhout was de keynote spreker op het Tuinstraten slotevent in Turnhout op 5 juni 2025. Luc opende het Tuinstraatevent met een krachtige boodschap die ons met de neus op de feiten drukt. Het is al lang vijf voor twaalf. In zijn presentatie bespreekt hij tien principes gebaseerd op ‘regeneratief design’. Hij is groot pleitbezorger om de commons in steden en gemeenten opnieuw te waarderen, activeren en faciliteren.
Het belangrijkste principe is “nature first”, dat Luc als fundamenteel beschouwt: “We moeten de natuur opnieuw erkennen als onmiskenbaar onderdeel van ons leven, in plaats van deze te negeren of te exploiteren. De natuur mag niet langer als bijzaak worden beschouwd. Ze is de basis van alles, van gezondheid tot economie, en moet weer centraal staan in elke stedelijke ontwikkeling.”
Daarnaast pleit hij voor het ontwikkelen van 'multisteden' – steden waarin dorpsstructuren worden hersteld en nabijheid tussen mensen wordt bevorderd. Vlaanderen kan je als één grote multistad, een netwerk van dorpen beschouwen. In dit kader komt ook de term ‘commons’ aan bod, welke Luc ziet als een essentieel concept voor het aanpakken van de uitdagingen van de toekomst. Luc ziet de commons als hét systeem van samenwerking, het delen van middelen en het maken van afspraken onder elkaar.
De commons schieten zowel in Vlaanderen als wereldwijd als paddenstoelen uit de grond. Heel lokaal worden noden door de gemeenschappen opnieuw zelf ingevuld, in de vorm van nieuwe ‘community’ services en producten: collectieve maakateliers, kinderdeelfietsbibs, Community supported agriculture, gereedschapbibs, cohousing, energiecoöperaties, …. In zijn lezing verwijst Luc ook naar ‘The charter of London National Park City’. Een soort gedeelde visie, engagementsverklaring om allemaal samen van onderuit een gezonde, faire, harmonieuze stad van de toekomst te gaan creëren. De stad als een soort gedeeld Nationaal Park.
Met de dichtbevolkte en sterk verhardde gebieden in Vlaanderen is het geen gemakkelijke taak om gezonde omgevingen te creëren. "We leven met zeer veel mensen hier, dus het is echt niet gemakkelijk om een gezonde omgeving te realiseren," zegt Luc. Het ontwerp van onze dorpen en steden moet flexibel en regeneratief zijn, met de nadruk op het herstellen van wat verloren is en het verbeteren van de leefomgeving. Het Tuinstratenexperiment beschouwt Luc dan ook niet toevallig als een heel waardevol project.
Download hier de presentatie van Luc op het Tuinstratenevent in de Kempen: Lezing Luc Eeckhout Tuinstraatevent 2025.pdf Binnenkort publiceren we ook nog opnames van de lezing.
Gerelateerde experimenten Commons Lab:
· Natuurweefselplanning Amandus — Commons Lab
· Tuinstraten in de Kempen
Luc Eeckhout is architect en stedenbouwkundige met een expertise in klimaat- en toekomstbestendig bouwen en klimaatverandering in relatie tot architectuur en stedenbouw. Hij is mede-oprichter van evr-architecten en gastdocent aan de KU Leuven. Hij adviseert steden, gemeenten en organisaties in hun transitie naar meer weerbaarheid voor de toekomst, maar ook in regeneratief bouwen. Regeneratieve ontwikkeling streeft naar expliciete positieve impact op de mens en de planeet, in plaats van 'duurzaamheid', wat in de praktijk vaak een minder slechte of minder vervuilende oplossing is. Aan de KU Leuven doceert Eeckhout de innoverende cursus 'Integraal Regeneratief Ontwerpen'.