VIBE en BBL hebben het boek ‘Stedenbouw kan ook zo’ gelanceerd. Het boek kwam tot stand na een open oproep naar lokale besturen, verenigingen, ontwikkelaars en studiebureaus. Die leverde een oogst van 57 voorbeeldprojecten op. Stuk voor stuk projecten die inspiratie bieden om stedenbouw over een andere boeg te gooien. Weg van de klassieke huisje-tuintje-verkavelingen, maar met aandacht voor natuurgebaseerde oplossingen, voor participatie vanuit de buurt, voor betaalbaar wonen in nieuwe woonvormen. Met dit inspiratieboek willen we aantonen dat het anders kan. En vooral veel goesting geven om het ook anders te doén. Ook Commons Lab heeft een bijdrage gedaan (over project ‘Tuinstraten’)

Het probleem als oplossing

De uitdagingen voor onze ruimtelijke ordening zijn groot, niet in het minst door de klimaatverandering. Maar net daar schuilt ook een groot deel van de oplossing: ruimte voorzien voor water en natuur, bossen planten, gebouwen renoveren en energie besparen, overschakelen naar groene warmte, nabijheid inbouwen om autoverplaatsingen te voorkomen. De klimaatverandering biedt ons de kans om het oude los te laten en - letterlijk en figuurlijk - ruimte te maken voor het nieuwe. De voorbeelden en strategieën uit dit boek wijzen daarvoor de richting aan.

Elk nieuw ruimtelijk project kan mee het verschil maken, of het het nu om een inrichtingsplan gaat voor de open ruimte of om een bouwplan voor nieuwe woningen. Met dit voorbeeldenboek willen we vooral goesting geven om mee te werken aan een andere stedenbouw, nieuwe samenwerkingen op te zetten, nieuwe methoden uit te proberen. Zet co-creatie en participatie centraal, geef burgerinitiatieven een kans. Zoek naar ‘nature-based solutions’, want de bodem, het reliëf en de waterhuishouding zijn letterlijk de basis waar we op moeten bouwen. Of waar we juist niét bouwen, maar de natuurlijke processen herstellen.

De klimaatverandering biedt ons de kans om het oude los te laten en - letterlijk en figuurlijk - ruimte te maken voor het nieuwe.

Elk nieuw project kan bijdragen aan levendige, mensvriendelijke en complete buurten. Waar wandelen en fietsen centraal staan, auto’s gedeeld worden en openbaar vervoer de ruggengraat vormt. Gezonde buurten waar er ruim plaats is voor groen, ontmoeting en speelruimte op kindermaat. Waar lokale productie in een circulaire economie gepromoot wordt, gebouwen hergebruikt worden en kringlopen gesloten. Waar we werk maken van inclusief wonen met nieuwe woonvormen en betaalbare huisvesting. Kortom, een buurt waar iedereen zich thuis voelt. Dat tonen de voorbeeldprojecten in dit boek met verve aan.

Het blijft niet bij de voorbeelden alleen. Zo worden ook strategieën voor een toekomstbestendige stedenbouw toegelicht. We lanceren met dit boek ook een nieuwe overkoepelende strategie: regeneratieve stedenbouw. Dat gaat een stapje verder dan het verkleinen van onze negatieve voetafdruk bij bouwprojecten. Het gaat om het zoeken naar een positieve afdruk, waar natuurlijke processen hersteld worden, bouwmaterialen hergebruikt worden of de gezondheid van bewoners verbetert. Regeneratieve stedenbouw probeert een actieve bijdrage te leveren aan het herstel van plekken.

Cocreatief boek

Dit is zeker geen boek van VIBE en BBL alleen. Integendeel, “Stedenbouw kan ook zo” kwam op een participatieve manier tot stand. In 2021 organiseerden we een succesvolle crowdfunding campagne - via Growfunding vzw - om het nodige budget op te halen.  Tegelijk lanceerden we een open oproep naar gemeenten, ontwerpbureaus, projectontwikkelaars en burgercollectieven. Een klankbordgroep beoordeelde welke projecten in het boek konden komen en welke ruimtelijke strategieën op deze voorbeelden gebaseerd kunnen worden. Het is dankzij dit cocreatief teamwerk dat het boek nu op de plank ligt. 

Het boek is vanaf vandaag te downloaden via https://mailchi.mp/vibe/voorbeeldenboek-stedenbouw-kan-ook-zo.
Tegelijk kan een workshop of een lezing aangevraagd worden op basis van het boek. Daarvoor kan je contact opnemen met VIBE.